δύνᾰμις, εως, ион. ιος (ῠ) ἡ
1) сила, мощь (αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Plat. и σωματικὴ ~ Polyb.; ἡ τοῦ θερμοῦ, τοῦ κινοῦντος ~ Arst.): ὅση ~ πάρεστιν или οἵη ἐμὴ ~ καὶ χεῖρες ἕπονται Hom. насколько хватит (моих) сил; ὁ νόμος ἀναγκαστικὴν ἔχει δύναμιν Arst. закон имеет принудительную силу; ἡ τῶν λόγων ~ Arst. и τῶν λεγόντων ~ Dem. сила красноречия;
2) могущество, власть (θεῶν Eur.; κατὰ θάλατταν Arst.): δυνάμει προύχοντες Thuc. превосходящие по силам; ἡγεμονικὴ ~ Polyb. авторитет полководца;
3) способность, возможность (τῆς ὄψεως, τοῦ φθέγγεσθαι Arst.): κατὰ, πρὸς и εἲς δύναμιν Plat. по (в меру) возможности, насколько возможно; παρὰ δύναμιν Thuc. и ὑπὲρ δύναμιν Dem. сверх возможного;
4) свойство (τῶν φυομένων ἐκ τῆς γῆς αἱ δυνάμεις Xen.): ἡ τῆς γῆς ~ Xen. плодородие почвы;
5) филос. возможность, потенция: τὸ δυνάμει (или κατὰ δύναμιν) ὄν, ἐντελεχείᾳ (или ἐνεργείᾳ) μὴ ὄν Arst. существующее потенциально, но не в действительности;
6) вооружённые силы, войска (~ καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καί ναυτική Xen.; αἱ τῶν Καρχηδονίων δυνάμεις Polyb.);
7) ценность, стоимость (χρημάτων Thuc.; τοῦ νομίσματος Plut.);
8) значение, смысл (ὀνομάτων Plat., Lys.; τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχειν Lys., Dem.; οὐκ εἰδότες τίνα δύναμιν ἔχει τοῦτο Polyb.);
9) средство, снадобье (τὰς τριχὰς δυνάμεσί τισι ποιῆσαι πολιάς Diod.; κόκκοι τινὲς καὶ δυνάμεις ἄλλαι Plut.);
10) мат. степень, преимущественно квадратная Plat., Arst.;
11) мат. сторона квадрата Plat.