A'. Γράμμα Δομινίκου πατριάρχου Βενετίας, πρὸς τὸν Ἀντιοχείας πατριάρχην. Τῷ τῆς ὑψηλοτάτης ἁγίας καθέδρας τῆς ᾿Αντιο χέων Ἐκκλησίας προεδρεύοντι, ὑπερόχῳ πατριάρχη, μεγάλῳ καὶ ἀποστολικῷ ἀνδρὸ, Δομίνικος χάριτι Θεοῦ τῆς Γρανδέσης [ΑΠ. Γραδένσης] καὶ Ἀκυλίας Ἐκκλησίας πατριάρχης. α΄. ᾿Απάσης ἐφέσεως καὶ εὐλαβείας εὐχὴν [Γ. εὐχῇ], μετὰ προσχήματος πιστοτάτης λατρείας, τὴν σὴν [f. inser. Ἐκκλησίαν] αἰδεῖσθαι καὶ σεβά ζεσθαι, τῇ τῆς ὑμετέρας [Γ. ἡμετέρας] εὐλαβείᾳ καὶ φιλίᾳ παραινούμεθα · ἥτις τῆς ἡμετέρας μητρὸς Ῥωμαϊκῆς Ἐκκλησίας ἀδελφὴ γνωρίζεται, καὶ ταῖς τοῦ θεμελιωτοῦ αὐτῆς ἀριστείαις, τοῦ τῶν ἀποστόλων δηλαδή κορυφαίου Πέτρου, μετὰ τὴν δευ-τέραν κηρύττεται. Τούτων τοίνυν ὑφεξαιρεθέντων, ἡ φήμη τῆς θρησκείας σου, πίστει καὶ ἐργασία πλῆρες ἑαυτὴν πανταχοῦ διαβοωμένη, βιάζεται ἡμᾶς χθαμαλήν σοι εὐλάβειαν ἀποδοῦναι · καὶ ἀνὰ τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου σου [an σοι] βαδίζοντι, τοῖς ἴχνεσιν ἐπακολουθεῖν.
β΄. Ἡμεῖς οὖν ἐν τῇ ἀρκτῴᾳ ζώνῃ ἐπιμηκεστάτοις γῆς καὶ θαλάττης διαστήμασι διηρημένοι, νοῦ δ' ὅμως ἔρωτι συνεζευγμένοι, τῇ τῆς ὑμετέρας άγιων σύνης γνώσει ἐγκεκολληθῆναι ὀρεγόμενοι, ἀμοιβα-δοῦς στοργῆς ἡμῖν ἀναμοιρίαν ἀντισταθμοῦντι. Διδ δὴ μηνύομεν τὴν ἡμετέραν Ἐκκλησίαν τῷ τοῦ μα-καρίου Μάρκου τοῦ εὐαγγελιστοῦ κηρύγματι είλη-φέναι τὴν ἀρχαιογονίαν (2) · καὶ τοῦ μακαρίου Πέ τρου καθιστῶντος, τὴν τιμὴν τοῦ πατριαρχικοῦ Α ὀνόματος ἐντὸς Ιταλίας καταμόνας ἐσχηκέναι · καὶ ἐν τῇ Ῥωμαϊκῇ συνόδῳ συνεδρείαν τοῦ οἰκουμενι κοῦ πάπα δεξιὰν ἠξιῶσθαι. Οὗ δὴ πράγματος τὴν τάξιν ὑμῖν πληρέστερον εἰς τὸ μέλλον ὑποδείξομεν, ὁπηνίκα ἐξ ἀμοιβαίας χρήσεως ἀντιγραφῆς μάλιστα [[ deest περὶ] τῶν εἰς τὴν πίστιν ἀκηκόντων εἰς ἀλλήλους σαφηνίσομεν. Αρτίως μόνον τῆς ὑμετέρας καλοκαγαθίας ἐρώμενοι πρὸς μόνην τὴν ὑμετέραν γνῶσιν ἀφικέσθαι σπεύδομεν, ἀγάπην τελείαν μεταξὺ ἡμῶν θεμελιωσόμενοι, ἐφ᾿ ἣν μετέπειτα τὰ τοῦ Θεοῦ ὑψηλότερον οἰκοδομήσομεν (3).
γ. Τοῦτο δ' ὅμως τῇ ὑμετέρᾳ πατρότητι σιωπή-σαι οὐ δυνάμεθα, ὅπερ παρὰ τοῦ τῆς Κωνσταντι νουπόλεως κλήρου τὴν ἁγίαν Ῥωμαϊκὴν Ἐκκλησίαν ὀνειδίζεσθαι ἀκηκόαμεν. Ψέγουσι τοίνυν τὰ ἱερώτατα ἄζυμα, ἅτινα ἐν τῷ σώματὶ τοῦ Χριστοῦ ἁγιάζομεν καὶ μεταλαμβάνομεν · καν τούτῳ ἡμᾶς ἀτελεῖς τοῦ αὐτοῦ ᾿σώματος κατασκευάζουσι, καὶ ἀπὸ τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας κρίνουσιν ἀφωρισμένους, ὅτιπερ ἄνευ μίξεως ζύμης τὴν Εὐχαριστίαν θύομεν. Ὅπου ἡμεῖς τὴν ἑνότητα τῆς καθολικῆς Ἐκκλη-σίας φυλάξαι χωρὶς οἰουδηποτοῦν σχήματος [Γ. σχί σματος] ἐπιθυμοῦντες ἐς τὰ μάλιστα τὴν τῶν ἀζύ μων συνήθειαν, οὐ μόνον τῇ ἀποστολικῇ, ἀλλὰ μὴν καὶ αὐτῇ δὴ τοῦ Κυρίου κατέχομεν παραδόσει. Όμως ἐπεὶ ἡ τοῦ ἐνζύμου ἄρτου ἱερὰ φύρασις παρά τῶν ἁγιωτάτων καὶ ὀρθοδόξων Πατέρων τῶν ᾿Ανατο λικῶν Ἐκκλησιῶν ληφθεῖσα πιστεύεται καὶ νομίμως σχεθεῖσα · ἐκατέραν συνήθειαν (4) πιστῶς συνιώ μεν, καὶ συνέσει πνευματικῇ ὑγιῶς διαβεβαιῶμεν. Ἡ γὰρ τῆς ζύμης καὶ τῆς ἀλεύρου φύρασις, ᾗ al τῆς ᾿Ανατολῆς χρῶνται Ἐκκλησίαι, τὴν τοῦ σαρκω θέντος Λόγου (5) ἐμφαίνουσιν οὐσίαν · καὶ τὸ ἁπλοῦν φύραμα τῶν ἀζύμων, ὅπερ ἡ τῶν Ῥωμαίων κρατεῖ Ἐκκλησία, τὴν καθαρότητα τῆς ἀνθρωπίνης σαρκὸς ἦν ἡ θεότης αὐτῇ ἐνῶσαι ηὐδόκησεν, ἀναντιρρήτως παρίστησιν.
δ'. Ἐπιτιμητέοι τοίνυν παρὰ τῆς ὑμετέρας πατρό-τητος οἱ οὕτως ἀναιδῶς τοῖς ἱεροῖς καὶ ἀποστολικοῖς θεσπίσμασι ἀντιλέγοντες · καὶ ἐν ὅσῳ οἰκοδομεῖν διανοοῦνται, οὐ μόνον τὰ ᾠκοδομημένα καθαίρουσιν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τὸ θεμέλιον διορύττουσι. Μάτην γὰρ οἱ μακαριώτατοι Πέτρος καὶ Παῦλος τὴν Ἰταλίαν ἐκή-ρυξαν, εἴ πᾶσα ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία, ἀπὸ τῆς εὐδαιμο-νίας τῆς ἀἰδίου ζωῆς ὑστερείται · πρὸς ἦν οὐδεὶς ἀφικνεῖται ἐὰν μὴ μέτοχος γένηται τοῦ σώματος καὶ εἶματος τοῦ Χριστοῦ, καθὼς αὐτὸς διεμαρτύρατο· Ἐὰν μὴ ἐσθίητε τὴν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ πίσητε, οὐχ ἔξετε ζωὴν ἐν ὑμῖν. Εἰ οὖν ἡ τοῦ ἀζύμου ἄρτου προσο φορὰ σῶμα Χριστοῦ οὐ τυγχάνει, ἡμεῖς ἅπαντες ἀλλότριοἱ ἐσμεν τῆς ζωῆς. Τούτων τοίνυν παρὰ τῆς ἁγιότητος ὑμῶν συντόμως νοουμένων, κατὰ τῆς ἡμετέρας στοργῆς σήμαντρα, ἐξαιτοῦμεν καὶ τὰ τῆς ὑμετέρας γνώμης διδάγματα ἡμῖν ἀντιγράφεσθαι·