Βιογραφία
Αι μνήμαις: 20 Δεκεμβρίου (2 Ιανουαρίου), 29 Ιανουαρίου (11 Φεβρουαρίου)
Περὶ τῆς ζωῆς τοῦ Ἰγνατίου ὀλίγα γινώσκομεν. Παράδοσις ὑπάρχει ὅτι αὐτὸς ἦν ἐκεῖνο τὸ βρέφος ὃ ὁ Χριστὸς ἀναλαβὼν εὐλόγησεν (Ματθ. 18:2–5). Ὅμως οἱ πλεῖστοι ἐρευνηταὶ τοῦτο ὡς μῦθον θεωροῦσιν.
Ἐνίοι ὑποθέτουσιν ὅτι ἦν Σύρος, βασιζόμενοι ἐπὶ τὸν χαρακτῆρα τῆς γλώσσης τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ. Προφανῶς ἦν εἷς τῶν πρώτων χριστιανικῶν συγγραφέων μὴ Ἰουδαϊκῆς καταγωγῆς ἢ, κατὰ τὸ ἐλάχιστον, μὴ ἐντὸς τῆς Ἰουδαϊκῆς θρησκευτικῆς παιδείας. Κατὰ τὴν «Ἐκκλησιαστικὴν Ἱστορίαν» τοῦ Εὐσεβίου Καισαρείας, συνελήφθη ἐν Ἀντιοχείᾳ κατὰ τὴν βασιλείαν Τραϊανοῦ καὶ ἀπεστάλη εἰς Ρώμην πρὸς ἐκτέλεσιν. Κατὰ τὴν πορείαν ἔγραψε ἑπτὰ ἐπιστολὰς πρὸς τὰς ἐκκλησίας δι’ ὧν διήρχετο (Ἐφέσου, Μαγνησίας, Τραλλέων, Φιλαδελφείας, Σμύρνης καὶ Ῥώμης), καὶ μίαν ἐπιστολὴν πρὸς Πολύκαρπον τὸν Σμυρναῖον. Φθάσας εἰς Ῥώμην, παρεδόθη θηρίοις τῇ 20ῃ Δεκεμβρίου τοῦ 107 ἔτους.
Ὁ Πολύκαρπος γράφει περὶ ἐπιστολῆς παρὰ τοῦ Ἰγνατίου:
«Ἔγραψάν μοι καὶ ὑμεῖς καὶ Ἰγνάτιος, ἵνα ἐάν τις ἀπ’ ἡμῶν πορευθῇ εἰς Συρίαν, ἀποκομίσῃ καὶ τὰ παρ’ ὑμῶν γράμματα»
(ΠολκΣμ_Φιλ. 55).
Ὁ Πολύκαρπος συνέλεξε τὰς ἐπιστολὰς τοῦ Ἰγνατίου καὶ πάντα τὰ περὶ αὐτοῦ γνωστά, ἀντιγράφων καὶ διαδίδους τοὺς λόγους τούτους:
«Τὰς ἐπιστολὰς Ἰγνατίου, τὰς ἀποσταλείσας ἡμῖν παρ’ αὐτοῦ, καὶ τὰς ἄλλας, ὅσαι παρ’ ἡμῖν εἰσιν, ἀπεστείλαμεν ὑμῖν, κατὰ τὸ αἰτηθὲν παρ’ ὑμῶν· αὗται προσετέθησαν τῇ παρούσῃ ἐπιστολῇ ἡμῶν. Δυνήσεσθε γὰρ ἐξ αὐτῶν ὠφεληθῆναι μεγάλως. Περιέχουσι γὰρ πίστιν, ὑπομονὴν καὶ πᾶσαν οἰκοδομὴν ἐν τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Ἃ ἐὰν πυθάνησθε βέβαια περὶ αὐτοῦ Ἰγνατίου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ, γνωρίσατε ἡμῖν»
(ΠολκΣμ_Φιλ. 57-59).
Ὁ Εὐσέβιος ὁ Καισαρείας (Γ΄-Δ΄ αἰ.) γράφει λεπτομερῶς περὶ τοῦ Ἰγνατίου, ἀπαριθμῶν τὰς ἑπτὰ ἐπιστολὰς αὐτοῦ καὶ παραθέτων τινὰς «κατὰ λέξιν»:
5. Οὕτως, ὢν ἐν Σμύρνῃ, ὅπου διέτριβεν ὁ Πολύκαρπος, ἔγραψεν ἐπιστολὴν πρὸς τὴν Ἐφεσίων Ἐκκλησίαν, μνημονεύων τὸν ποιμένα αὐτῆς Ὀνήσιμον· ἄλλην δὲ πρὸς τοὺς ἐν Μαγνησίᾳ τῷ Μαιάνδρῳ (ἐνταῦθα μνημονεύει τὸν ἐπίσκοπο Δάμαν) καὶ ἑτέραν πρὸς τοὺς ἐν Τράλλεσιν, ὅπου, κατ’ αὐτόν, ἐποίμαινεν ὁ Πολύβιος.
6. Ἔγραψε δὲ καὶ τῇ Ῥωμαίων Ἐκκλησίᾳ, δεόμενος μὴ ἐντυχεῖν ὑπὲρ αὐτοῦ μηδὲ στερήσειν αὐτὸν τῆς ἐλπίδος τοῦ ποθουμένου μαρτυρίου. Ἄξιον δὲ σύντομον ἀπόσπασμα παραθέσθαι εἰς πίστωσιν τῶν εἰρημένων. Ἰδοὺ ἡ ἐπιστολὴ αὐτοῦ κατὰ λέξιν:
<μεγάλο απόσπασμα από την επιστολή>
10. Οὕτως μὲν οὖν ἔγραφε ταῖς προειρημέναις Ἐκκλησίαις ἀπὸ τῆς εἰρημένης πόλεως. Ὑπερβὰς δὲ τὴν Συρίαν, ἀπὸ Τρωάδος ἔγραφε τοῖς Φιλαδελφεῦσι καὶ εἰς Σμύρνην τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ ἰδίως τῷ προεστῶτι αὐτῆς Πολυκάρπῳ. Γινώσκων αὐτὸν ὡς ἀποστολικὸν ἄνδρα, ὁ ἀγαθὸς καὶ ἀληθινὸς ποιμὴν ἐνεπιστεύσατο αὐτῷ τὴν Ἀντιοχέων ποίμνην καὶ παρεκάλεσεν ἐπιμεληθῆναι αὐτῆς μετὰ σπουδῆς.
11. Ὁ δὲ ἐν τῇ πρὸς Σμυρναίους ἐπιστολῇ περὶ τοῦ Χριστοῦ λέγει (οὐκ οἶδα δὲ πόθεν ταῦτα παρέλαβεν): «Οἶδα καὶ πιστεύω ὅτι μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἐν σαρκὶ ἐφάνη. Καὶ ὅτε προσῆλθε τῷ Πέτρῳ καὶ τοῖς σὺν αὐτῷ, εἶπεν: “Ψηλαφήσατέ με καὶ ἴδετε ὅτι οὐκ εἰμὶ πνεῦμα ἀσώματον”. Εὐθέως δὲ αὐτὸν ἐψηλάφησαν καὶ ἐπίστευσαν».
(Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, βιβλ. 3, 36)
Ὁ Εὐσέβιος παραθέτει καὶ ἀπόσπασμα ἐκ χαμένης ἐπιστολῆς Ἰρηναίου τοῦ Λουγδούνου (Β΄ αἰ.), ἐν ᾗ ὁ Ἰρηναῖος παραπέμπει εἰς τὴν Ἰγνατίου ἐπιστολὴν πρὸς Ῥωμαίους:
12. ᾜδει δὲ περὶ τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ καὶ ὁ Ἰρηναῖος· μνημονεύει δὲ τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ καὶ λέγει: «Καθώς ἔφη [ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους ἐπιστολῇ] εἷς τῶν ἡμετέρων, κατακριθὲς ἐπὶ τῇ ὁμολογίᾳ τοῦ Θεοῦ εἰς βορὰν θηρίων: “Σῖτός εἰμι τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀλῶμαι ὑπὸ ὀδόντων θηρίων, ἵνα καθαρὸς ἄρτος εὑρεθῶ”».
13. Καὶ ὁ Πολύκαρπος δὲ μνημονεύει τοῦ αὐτοῦ ἐν τῇ πρὸς Φιλιππησίους ἐπιστολῇ αὐτοῦ.
(Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, βιβλ. 3, 36)