Μέχρι το 1054 μπορεί πολύ υποθετικά να αποδοθεί το γεγονός της αποχώρησης της Ρωμαϊκής Εκκλησίας από όλες τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες (Ιεροσολύμων, Αντιοχείας, Αλεξανδρείας, Κωνσταντινουπόλεως, Γεωργίας). Αυτό το σχίσμα ωρίμαζε επί αιώνες πριν από το 1054. Δεν ολοκληρώθηκε ούτε το 1054.
Η πιο έντονη διατύπωση του σχίσματος συνέβη τον 13ο αιώνα, όταν η Δ΄ Σταυροφορία της Ρωμαϊκής Εκκλησίας, έχοντας ήδη συνηθισμένες συμφωνίες με την ορθόδοξη Κωνσταντινούπολη να περάσει από τα εδάφη της για την εκστρατεία απελευθέρωσης των Ιεροσολύμων από τους μουσουλμάνους, αντίθετα προδίδοντας επιτέθηκε στην Κωνσταντινούπολη (1204 μ.Χ.), σκότωσε κατοίκους (χριστιανούς), λεηλάτησε πολύτιμα αγαθά και ιερά λείψανα και δημιούργησε σε αυτές τις περιοχές τη Λατινική Αυτοκρατορία, χωρίς καν να κατευθυνθεί προς τα Ιεροσόλυμα.
Σε αυτήν την ενότητα συγκεντρώνονται έγγραφα εκείνης της εποχής, τα οποία θα βοηθήσουν να δει κανείς την κατάσταση μέσα από τα μάτια των πρωταγωνιστών και των αυτοπτών μαρτύρων.